Gürültüye Maruz Kalmak İşitme Kaybına Neden Olur Mu? Alınması Gereken Önlemler
Günlük hayatın bir parçası haline gelen gürültü, sadece rahatsız edici bir çevresel unsur değil; aynı zamanda kalıcı işitme kaybına yol açabilen ciddi bir sağlık tehdididir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, dünya genelinde 1 milyar genç birey, kulaklık kullanımı ve çevresel gürültü nedeniyle işitme sağlığını riske atmaktadır.
Gürültü Kaynaklı İşitme Kaybı (Noise-Induced Hearing Loss – NIHL) Nedir?
Gürültüye bağlı işitme kaybı, yüksek şiddette sese uzun süreli ya da kısa sürede aşırı düzeyde maruz kalma sonucunda, iç kulakta yer alan tüylü hücrelerin zarar görmesiyle oluşur. Bu hücreler bir kez zarar gördüğünde kendilerini yenileyemezler; bu da kaybın kalıcı olmasına neden olur.
Özellikle tehlikeli kabul edilen eşik:
???? 85 desibel (dB) ve üzeri sesler, uzun süreli maruz kalındığında işitmeye zarar verebilir.
Örnek olarak:
• Elektrikli matkap: 90 dB
• Trafik gürültüsü: 85–90 dB
• Kulüpler / konserler: 100–120 dB
• Kulaklıkla yüksek sesle müzik: 95–110 dB
•
Gürültünün İşitme Üzerindeki Etkileri Nelerdir?
Gürültüye bağlı işitme kaybı genellikle sessizce ilerler ve başlangıçta birey tarafından fark edilmez. Ancak zamanla şu belirtiler ortaya çıkabilir:
• Konuşmaları özellikle kalabalık ortamlarda ayırt etmede güçlük
• Çınlama (tinnitus)
• Kulakta dolgunluk hissi
• Yüksek frekanslardaki sesleri duyamama
• Yorgunluk, dikkat dağınıklığı, stres
Bu tür kayıplar genellikle her iki kulakta simetrik olarak gelişir.
Kimler Risk Altında?
• Sanayi, inşaat, ulaşım sektörü çalışanları
• Askerî personel ve havaalanı çalışanları
• Disko, konser, müzik festivali gibi etkinliklere sık katılan genç bireyler
• Uzun süre yüksek sesle müzik dinleyen kulaklık kullanıcıları
• Yoğun trafiğe ya da şehir gürültüsüne maruz kalanlar
Özellikle gençler arasında kulaklıkla yüksek sesle müzik dinleme alışkanlığı, en büyük risk faktörlerinden biri haline gelmiştir.
Gürültüye Bağlı İşitme Kaybı Nasıl Önlenir?
İyi haber şu ki; gürültü kaynaklı işitme kaybı önlenebilir bir sağlık sorunudur. İşte alınması gereken temel önlemler:
Kulaklık Kullanımında Dikkatli Olun
• Ses seviyesi maksimumun %60’ını geçmemeli
• Günlük kullanım süresi 60 dakikayı aşmamalı
• Kulak üstü (over-ear) modeller kulak içi modellere göre daha güvenlidir
• Aktif gürültü engelleme (ANC) teknolojisi, dış gürültüyü bastırdığı için sesi yükseltmeye gerek bırakmaz
Gürültülü Ortamlarda Kulak Koruyucu Kullanın
• Endüstriyel ortamlarda kulak tıkaçları veya kulaklıklar kullanılmalıdır
• Gürültülü etkinliklerde (konser, stadyum, atölye) pasif veya aktif kulak koruyucular önerilir
Maruz Kalma Süresini Sınırlayın
• Gürültülü ortamlarda kalma süresini azaltmak, kulak sağlığını korumada etkilidir
• Her 1 saatlik gürültü maruziyeti sonrası en az 10–15 dakika sessiz dinlenme süresi önerilir
Düzenli İşitme Testleri Yaptırın
• Yılda bir kez işitme değerlendirmesi, erken belirtileri yakalamak için önemlidir
• Çocuklar, müzisyenler, riskli meslek grupları daha sık takip edilmelidir
Gürültüye Bağlı İşitme Kaybı Tedavi Edilebilir mi?
Maalesef, gürültüye bağlı oluşan işitme kaybı genellikle geri döndürülemez. Ancak erken fark edilirse ilerlemesi yavaşlatılabilir ve uygun işitme cihazları ile işitsel işlev desteklenebilir.
Ayrıca çınlama gibi ek semptomlar da işitme kaybı ile ortaya çıkabileceğinden, profesyonel işitme sağlığı merkezleriyle iş birliği yapılması önerilir.
Gürültüye maruz kalmak, kulağın sessizce zarar görmesine neden olabilir. Bu nedenle işitme sağlığını korumak için çevremizdeki sesleri fark etmek, korunma yollarını öğrenmek ve bilinçli teknolojik kullanım alışkanlıkları geliştirmek şarttır.
